.: Nuoraidkonfereansa Ušlu olggobealde 2013, beaivi 1.

Sámenuoraid konfereansa lea viimmat álgan ja Suomas mis leat boahtan nieiddat ovttasdit riikamet sámenuoraid. Hui váttis lei álgoálggus obba gávdnat nuoraid geat besset vuolgit gitta Osloi váhkolohpii, go dálhan mis nohkket justa skuvllat ja buohkkain leat fuolkkit/oahppasat/skihpparat geat válmmasduvvet dahje heittet skuvllaset. Lihkkus mis goitot gávdnui vihtta nieidda, geain lei áigi ja hállu boahtet ja dat vihtta nieidda leat Heli Huovinen nuoraidráđi aktiivaláhttu, Inka Nuorgam vs. Nuoraidčálli, Neeta Jääskö juohke ášši áššedovdi ja SSN aktiiva, sihke áibbas ođđa nieiddat Lahtis, Linda ja Viivi Orti. Otne guitot boahta vel Tuomas Aslak Juuso, gii boahta njuolga ON Bissováš Forumis New York:s.

Govva: Neeta Jääskö

Heli ja Inka Álttás vuordimin girdi.

Mátkki Osloi lei guhkki, vulggiimet jo duorastaga Álttái gos bearjadat iđđesárrat girdi Trømssa bokte Osloi vulggii. Beaivi lei hui liekkas ja juohke sájis lei báhkka, mátkosdeapmi lei lossat, eandalitge go diiđiimet ahte ovddabealde lea guhkkes konfereansabeaivi, iige geargga álbma bottuge doallat.

Deike Osloi leat čoahkkanan sullii 30 sámenuora Suomas, Norggas ja Ruoŧas. Vuosttas beaivve fáddan lei argabeaivverasisma ja oanehis ráhpanságaid máŋŋa mii beasaimmetge smiehttat mo dat oidno earalagan diliin. Mun leddjen bargobájis mii gieđahalai rasismma ráhkisvuođas. Go gánda lea sápmelaš ja nieida lea dáža/rivgu, eaige sunno vánhemat dohkket mánnáset nieida- dahje gándaskihppára geas lea earalagan duogáš, kultuvrra ja vel eatnigiellage. Jugimet smávva joavkkumet rollaide, okta gánda ja sutnje nieidaskibir, sámevánhemat ja láddevánhemat ja dieđusge jođiheaddji gii addii njuolggadusaid rollaidemet. Mis lei hui gelddolaš smiehttat rollaid bokte ákkaid manin omd. Láddevánhemat eai dohkket sámeirggi ,dahje mánin sámevánhemat eai dohkket láddenieidda. Loahpaloahppas leimmet dán miela, ahte ráhkisvuohta, ságasdallan ja gutnejahttin leat dát áššit maid ferte loktet bájas dákkar dilis.

Heli bargojoavkku fáddan lei turisma, dán joavkkus maid juohkehaš oaččui roola (sápmelaš turismafitnodatdoalli, ofelaš, turista..), man bokte smiehttat mákkar váttisvuođaide ja dilide dákkar olbmot sáhttet gartat.

Neeta bargojoavkku fáddá lei radio, ja sii gieđahalle ovtta dáhpáhusa mas doaimmaheaddji lei veardidan sámiid hobihtain.

Govva: Heli Huovinen

Bargobajit

Bargojoavkkuid máŋŋá Lotta Omma doalai logaldállama sámenuoraid ”mental health” birra. Mákkar váikkuhusat vealaheamis lea sámenuoraide, vearramusat dat sáhttá dágahit mielladearvvasvuođas váttisvuodait. Logaldallan gieđahalai ”mental health” lássin viidibut sámenuoraid dearvvašvuođa birra, erenomašit Ruoŧas. Beaivvi máŋimus logaldallamis Anne Pulk ja Anne Jannok Eira hálaigga manifeastas givssideami vuosta.

Govva: Inka Nuorgam, Govas Lotta Omma doalla logaldallama.

Okta mii lea min joavkkus ságasdallama boktan dán konfereanssa ektui lea sámegiela geavaheapmi. Sámegiella ii oro gullomin earago dulkonrustegiid kanalas. Suomas leat leamas ollu ságasdallamat sámenuoraid sámegiela geavaheamis ja go dat ii oro leamen nuoraid gaskavuođas árgabeaivvegiella. Lihkká oainnan, ahte Suomas gal nuorat geat máhttet sámegiela, hállet sámegiela gaskaneaset, eandalitge sámenuoraid deaivvademiin ja čoahkkimiin.

Okta mii lea motiveren nuoraid oahppat ja geavahit sámegiela lea leamas buoret vejolašvuohta gulahallat Norgga ja Ruoŧa sámenuoraiguin, eandalitge go mis ii leat nu nana dat skandinaviagiella. Ságasdallama lea maid boktan go konfereanssa váldogiellan lea váljjejuvvon eangalasgiella. Dat ii movttidahte nuoraid oahppat ja geavahit sámegiela, mii lea hirbmat vaidalahtti. Eaigo sámenuorat Norggas ja Ruoŧas ane árvvus gollegiellamet?